Amfetamina

Amfetamina to silny stymulant ośrodkowego układu nerwowego (OUN) z grupy fenyloetyloamin. Jest stosowana w medycynie do leczenia ADHD i narkolepsji, jednak znacznie częściej jest używana rekreacyjnie ze względu na jej euforyczne, pobudzające i zwiększające koncentrację działanie. Użytkownicy doświadczają przypływu energii, zwiększonej pewności siebie, gadatliwości i zmniejszonej potrzeby snu oraz jedzenia. Substancja ta ma jednak bardzo wysoki potencjał uzależniający, a jej regularne stosowanie prowadzi do szybkiego wzrostu tolerancji, neurotoksyczności oraz poważnych problemów zdrowotnych, zarówno fizycznych, jak i psychicznych, w tym psychozy amfetaminowej.

Amfetamina została po raz pierwszy zsyntetyzowana w 1887 roku w Niemczech przez Lazara Edeleanu. Jej właściwości stymulujące odkryto dopiero w latach 20. XX wieku. W 1933 roku firma Smith, Kline and French wprowadziła ją na rynek pod nazwą Benzedryna jako lek udrażniający nos. Wkrótce odkryto jej inne zastosowania, m.in. w leczeniu narkolepsji i depresji. Podczas II wojny światowej była masowo stosowana przez wojska alianckie i państw Osi w celu zwalczania zmęczenia u żołnierzy. Po wojnie jej popularność jako środka rekreacyjnego i 'tabletki na odchudzanie' gwałtownie wzrosła, co doprowadziło do globalnej epidemii nadużywania w latach 60. i w konsekwencji do jej ścisłej kontroli prawnej na całym świecie.

Amfetamina działa jako silny środek uwalniający i inhibitor wychwytu zwrotnego katecholamin, przede wszystkim dopaminy i noradrenaliny. Powoduje to gwałtowny wzrost stężenia tych neuroprzekaźników w szczelinie synaptycznej. Zwiększona aktywność dopaminergiczna w układzie nagrody odpowiada za euforyczne i uzależniające właściwości amfetaminy, a także za poprawę koncentracji. Wzrost poziomu noradrenaliny prowadzi do fizycznego pobudzenia, zwiększenia ciśnienia krwi, tętna i gotowości organizmu do reakcji 'walcz lub uciekaj'. Długotrwałe stosowanie prowadzi do wyczerpania zapasów neuroprzekaźników i uszkodzenia neuronów dopaminergicznych.

Pozytywne efekty subiektywne obejmują intensywną euforię, zwiększoną motywację, pewność siebie, empatię i chęć do rozmowy. Użytkownicy odczuwają znaczną poprawę koncentracji, czujności i wydajności fizycznej, a także zmniejszenie apetytu i potrzeby snu. Jednakże, amfetamina ma również ciemną stronę. Negatywne efekty to niepokój, lęk, drażliwość, a przy wyższych dawkach paranoja i agresja. Po ustąpieniu działania ('zjazd') pojawia się silne zmęczenie, apatia, anhedonia (niezdolność do odczuwania przyjemności) i obniżony nastrój. Chroniczne używanie często prowadzi do psychozy amfetaminowej, której objawy (halucynacje, urojenia prześladowcze) są niemal nie do odróżnienia od schizofrenii paranoidalnej.

Aby zredukować szkody, kluczowe jest unikanie częstego używania i robienie długich przerw, aby pozwolić organizmowi na regenerację. Zaczynaj od jak najniższej dawki. Pamiętaj o regularnym nawadnianiu i jedzeniu, nawet jeśli nie czujesz głodu. Sen jest absolutnie niezbędny dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Unikaj podawania dożylnego, które jest najbardziej ryzykowną drogą administracji. Nie mieszaj amfetaminy z innymi stymulantami (ryzyko przeciążenia serca) ani z inhibitorami MAO (ryzyko przełomu nadciśnieniowego). Bądź świadomy ryzyka uzależnienia psychicznego – jeśli czujesz, że tracisz kontrolę, poszukaj pomocy. Zwracaj uwagę na objawy psychozy i w razie ich wystąpienia natychmiast przerwij stosowanie i skonsultuj się z lekarzem.

W Polsce amfetamina i jej pochodne znajdują się w wykazie substancji psychotropowych w grupie II-P. Oznacza to, że ich posiadanie, produkcja i handel są nielegalne i surowo karane. Dostępna jest legalnie wyłącznie na specjalną receptę lekarską.

PsychonautWiki
TripSit