Ważne ostrzeżenie
Te informacje mają charakter wyłącznie edukacyjny i nie stanowią porady medycznej. Używanie substancji psychoaktywnych wiąże się z ryzykiem. Skonsultuj się z lekarzem i przestrzegaj prawa.
Podstawowe informacje
Nazwa chemiczna
kwas 5-etylo-5-fenylobarbiturowy
Wzór chemiczny
C12H12N2O3
Potoczne nazwy
Luminal
Informacje o dawkowaniu i działaniu
Sposób podania
Doustnie, Dożylnie
Dawkowanie
15–90 mg
Czas działania
6–12 godzin
Zawsze zaczynaj od najniższych dawek i zasięgnij porady specjalisty
Szczegółowe informacje
Fenobarbital to lek z grupy barbituranów, jednej z najstarszych klas leków depresyjnych na OUN. Ma silne działanie uspokajające, nasenne i przeciwdrgawkowe. Był niegdyś powszechnie stosowany w leczeniu bezsenności, lęku i padaczki, ale ze względu na wysokie ryzyko przedawkowania, duży potencjał uzależniający i rozwój bezpieczniejszych alternatyw (benzodiazepin), jego zastosowanie jest dziś bardzo ograniczone, głównie do leczenia niektórych typów padaczki i ciężkich zespołów odstawiennych.
Historia
Fenobarbital został wprowadzony na rynek w 1912 roku pod nazwą handlową Luminal. Był jednym z pierwszych skutecznych leków przeciwpadaczkowych i zrewolucjonizował leczenie tej choroby. Przez dziesięciolecia był jednym z najczęściej przepisywanych leków uspokajających, ale jego ciemna strona – łatwość śmiertelnego przedawkowania (zarówno przypadkowego, jak i celowego) – doprowadziła do jego stopniowego wycofywania na rzecz benzodiazepin w latach 60. i 70.
Farmakologia
Barbiturany, w tym fenobarbital, również działają poprzez wzmacnianie działania neuroprzekaźnika GABA, ale w inny sposób niż benzodiazepiny. Wiążą się z innym miejscem na receptorze GABA-A i wydłużają czas otwarcia kanału chlorkowego (podczas gdy benzodiazepiny zwiększają częstotliwość jego otwierania). W wyższych dawkach mogą również bezpośrednio otwierać kanał chlorkowy, nawet bez obecności GABA, co czyni je znacznie bardziej niebezpiecznymi i łatwiejszymi do przedawkowania niż benzodiazepiny.
Efekty Subiektywne
Efekty są podobne do benzodiazepin, ale często opisywane jako 'cięższe' i mniej 'czyste'. Powoduje uspokojenie, senność, redukcję lęku i ogólne spowolnienie. Euforia jest mniej wyraźna niż w przypadku innych depresantów. Silnie upośledza funkcje poznawcze i motoryczne. Różnica między dawką nasenną a dawką śmiertelną jest niebezpiecznie mała.
Redukcja Szkód i Potencjalne Ryzyka
Barbiturany są skrajnie niebezpieczne i ich rekreacyjne użycie jest zdecydowanie odradzane. Ryzyko śmiertelnego przedawkowania w wyniku depresji oddechowej jest bardzo wysokie, zwłaszcza w połączeniu z alkoholem lub opioidami. Regularne stosowanie prowadzi do silnego uzależnienia fizycznego z potencjalnie śmiertelnym zespołem odstawiennym. Ze względu na wąski indeks terapeutyczny, precyzyjne dawkowanie jest absolutnie krytyczne.
Status Prawny
W Polsce fenobarbital jest substancją kontrolowaną (grupa II-P) i jest dostępny legalnie wyłącznie na specjalną receptę lekarską (Rpw).