Ważne ostrzeżenie
Te informacje mają charakter wyłącznie edukacyjny i nie stanowią porady medycznej. Używanie substancji psychoaktywnych wiąże się z ryzykiem. Skonsultuj się z lekarzem i przestrzegaj prawa.
Podstawowe informacje
Nazwa chemiczna
N-fenylo-N-[1-(2-fenyloetylo)piperydyn-4-ylo]propanamid
Wzór chemiczny
C22H28N2O
Potoczne nazwy
Fent, China White, Syntetyczna Hera
Informacje o dawkowaniu i działaniu
Sposób podania
Dożylnie, Transdermalnie (plastry), Donosowo
Dawkowanie
50–100 µg (mikrogramów)
Czas działania
1–2 godziny
Zawsze zaczynaj od najniższych dawek i zasięgnij porady specjalisty
Szczegółowe informacje
Fentanyl to niezwykle silny syntetyczny opioid, który jest około 50-100 razy silniejszy od morfiny. W medycynie jest stosowany jako silny środek przeciwbólowy w leczeniu ostrego bólu (np. po operacjach) i przewlekłego bólu nowotworowego, najczęściej w postaci plastrów lub zastrzyków. W ostatnich latach stał się główną przyczyną kryzysu opioidowego i fali zgonów z przedawkowania na świecie, ponieważ jest tanio produkowany i dodawany do innych narkotyków (jak heroina czy kokaina) w celu zwiększenia ich mocy, często bez wiedzy użytkownika.
Historia
Fentanyl został po raz pierwszy zsyntetyzowany przez Paula Janssena w 1959 roku. Jego ogromna moc i szybkie działanie sprawiły, że szybko znalazł zastosowanie w anestezjologii. Kryzys związany z fentanylem na czarnym rynku rozpoczął się w drugiej dekadzie XXI wieku, kiedy to nielegalne laboratoria zaczęły masowo produkować fentanyl i jego jeszcze silniejsze analogi, zalewając nimi rynek narkotyków.
Farmakologia
Fentanyl działa jako bardzo silny i selektywny agonista receptorów opioidowych μ (mi). Jego wysoka rozpuszczalność w tłuszczach pozwala mu bardzo szybko przenikać do mózgu, co powoduje gwałtowny początek działania. Nawet mikroskopijne ilości mogą wywołać głęboką depresję oddechową i śmierć.
Efekty Subiektywne
Efekty są podobne do innych opioidów – euforia, ulga w bólu, uspokojenie – ale pojawiają się znacznie szybciej i są bardziej intensywne. Działanie jest jednak krótsze. Ze względu na jego ogromną moc, granica między dawką wywołującą euforię a dawką śmiertelną jest praktycznie niezauważalna. Wielu użytkowników nie jest w stanie odróżnić go od heroiny, dopóki nie jest za późno.
Redukcja Szkód i Potencjalne Ryzyka
Ryzyko śmiertelnego przedawkowania jest ekstremalne. Dawka wielkości kilku ziarenek soli może być śmiertelna dla osoby bez tolerancji. Zakładaj, że każda porcja heroiny, kokainy czy tabletka z czarnego rynku może zawierać fentanyl. Używaj pasków testowych do fentanylu, aby sprawdzić swoje substancje. Nigdy nie używaj w samotności. Zawsze miej pod ręką kilka dawek naloksonu. Zaczynaj od dawki testowej, znacznie mniejszej niż zwykle.
Status Prawny
W Polsce fentanyl jest substancją kontrolowaną (grupa II-N) i jest dostępny legalnie wyłącznie na specjalną receptę lekarską (Rpw).