Ważne ostrzeżenie
Te informacje mają charakter wyłącznie edukacyjny i nie stanowią porady medycznej. Używanie substancji psychoaktywnych wiąże się z ryzykiem. Skonsultuj się z lekarzem i przestrzegaj prawa.
Podstawowe informacje
Nazwa chemiczna
3-(1-metylo-2-pirolidynylo)pirydyna
Wzór chemiczny
C10H14N2
Potoczne nazwy
Papierosy, Tytoń, Snus, E-papieros
Informacje o dawkowaniu i działaniu
Sposób podania
Inhalacja, Doustnie (snus), Transdermalnie (plastry)
Dawkowanie
1–3 mg (w jednym papierosie)
Czas działania
30–120 minut
Zawsze zaczynaj od najniższych dawek i zasięgnij porady specjalisty
Szczegółowe informacje
Nikotyna to silnie uzależniający alkaloid występujący w roślinie tytoniu (Nicotiana tabacum). Jest drugą, po kofeinie, najczęściej używaną substancją psychoaktywną na świecie. Ma unikalne, dwojakie działanie: w zależności od dawki i stanu użytkownika, może działać zarówno stymulująco, jak i relaksująco. Jest głównym powodem, dla którego ludzie palą papierosy, używają tabaki, snusu czy e-papierosów. Chociaż sama nikotyna ma stosunkowo niski profil szkodliwości, sposób jej przyjmowania – czyli palenie tytoniu – jest jedną z głównych przyczyn możliwych do uniknięcia zgonów na świecie.
Historia
Tytoń był uprawiany i używany w Amerykach od tysięcy lat w celach rytualnych i rekreacyjnych. Do Europy został sprowadzony przez Krzysztofa Kolumba pod koniec XV wieku i szybko zyskał popularność na całym świecie. Czysta nikotyna została wyizolowana w 1828 roku. W XX wieku masowa produkcja papierosów i agresywny marketing doprowadziły do globalnej epidemii palenia. Dopiero w połowie stulecia naukowo udowodniono związek między paleniem a rakiem płuc i innymi chorobami.
Farmakologia
Nikotyna działa jako agonista nikotynowych receptorów acetylocholinowych (nAChR). Aktywacja tych receptorów prowadzi do uwolnienia wielu neuroprzekaźników, w tym dopaminy (co odpowiada za przyjemność i uzależnienie), noradrenaliny (stymulacja), acetylocholiny (poprawa funkcji poznawczych) i endorfin (redukcja lęku). To szerokie spektrum działania tłumaczy jej złożone efekty.
Efekty Subiektywne
Użytkownicy zgłaszają poprawę nastroju, redukcję lęku i stresu, a jednocześnie zwiększoną czujność i koncentrację. Może tłumić apetyt. Dla osób nieuzależnionych, pierwsze dawki często powodują nieprzyjemne objawy, takie jak zawroty głowy i nudności. U osób uzależnionych, głównym odczuciem jest ulga związana z zaspokojeniem głodu nikotynowego. Zespół odstawienny jest bardzo silny i obejmuje drażliwość, lęk, depresję i trudności z koncentracją.
Redukcja Szkód i Potencjalne Ryzyka
Największe szkody związane z nikotyną wynikają z wdychania dymu tytoniowego, który zawiera tysiące toksycznych i rakotwórczych substancji. Najlepszą strategią redukcji szkód jest całkowite rzucenie palenia. Jeśli nie jesteś w stanie tego zrobić, rozważ przejście na mniej szkodliwe formy dostarczania nikotyny, takie jak plastry, gumy, snus czy e-papierosy (tzw. 'tobacco harm reduction'). Chociaż nie są one całkowicie bezpieczne, eliminują ryzyko związane z produktami spalania.
Status Prawny
W Polsce sprzedaż wyrobów tytoniowych i nikotynowych jest legalna dla osób, które ukończyły 18 lat. Obowiązują liczne ograniczenia dotyczące reklamy i miejsc, w których można palić.